Najlepszym sposobem na zapobieganie oszustwa na rynku pracy, jest poznanie swoich praw i dbanie o ich przestrzeganie. Poniżej opisano podstawowe prawa i obowiązki ludzi pracy. Walczono o nie przez sto lat, wspólnie musimy prowadzić tą walkę w dalszym ciągu. W przypadku nieporozumienia lub niejasności, prosimy o kontakt z odpowiednimi związkami zawodowymi.
W przypadku choroby możemy zostać w domu, jeżeli nasz stan zdrowia nie pozwala na pójście do pracy. W przepisach każdy pracownik ma zagwarantowane minimalne prawo do dwóch dni chorobowych po każdym przepracowanym miesiącu.
O chorobie należy zawsze jak najszybciej powiadomić pracodawcę. W przeciwnym wypadku prawo do płatnych dni chorobowych może nie zostać uwzględnione.
W przypadku niejasności i zapytań w sprawie płatnych i niepłatnych dni chorobowych, prosimy o kontakt z odpowiednimi związkami zawodowymi.
Umowy zbiorowe gwarantują ludziom zatrudnionym na rynku pracy prawo do płatnej nieobecności ze względu na chorobę dziecka. Ogólne przepisy zapewniają 12 dni chorobowych na dziecko w ciągu przepracowanych 12 miesięcy.
Pamiętajmy jednak o konieczności powiadomienia pracodawcy o nieobecności ze względu na chorobę dziecka.
W przypadku wypadku przy pracy lub w drodze do i z pracy mamy prawo do dni chorobowch ze względu na wypadek oraz tych wypracowanych już za okres naszej pracy. Oznacza to, że pracodawca powinien nam płacić, jeżeli jesteśmy chorzy, do 3 miesięcy chorobowego w postaci stawki podstawowej.
Prosimy o kontakt z odpowiednimi związkami zawodowymi w przypadku wypadku przy pracy.
Urlop można wykorzystać na dwa sposoby; mamy możliwość do wolnych dni urlopowych lub do zapłaty poborów w trakcie urlopu.
Wszyscy pracownicy mają prawo do urlopu letniego. Pobory za urlop nie mogą być wliczane do pensji.
Pobory za urlop naliczane są dodatkowo do pensji, najniższa stawka wynosi 10,17%. Najczęściej pracownicy otrzymują zapłatę za dni urlopowe w trakcie urlopu letniego. W przypadku, kiedy nie wykorzystujemy urlopu, należy się nam zapłata za to.
Prosimy o zapamiętanie, że podczas zakończenia pracy w zakładzie, pracodawca musi wypłacić nam zaległy, niewykorzystany urlop.
Główna reguła przepisów na temat czasu pracy mówi, że pełny etat pracy polega na przepracowaniu przez pracownika 8 godzin pracy w ciągu dnia, przez 5 dni w tygodniu, ogólnie 40 godzin pracy.
W umowach zbiorowych dotyczących danych związków zawodowych opisany jest dokładnie czas pracy w poszczególnych zawodach.
W przypadku niejasności prosimy o kontakt z przedstawicielem związków zawodowych w zakładzie pracy lub bezpośrednio ze związkami zawodowymi.
Pracownik ma prawo do conajmniej 11 nieprzerwanych godzin na odpoczynek w ciągu każdej doby. W przypadku szczególnych sytuacji, okres na odpoczynek może być zmniejszony. Osoby pracujące w systemie zmianowym mają prawo do ośmiu godzin na odpoczynek.
Ogólnie mamy prawo do dwóch dni wolnych od pracy w każdym tygodniu. W przypadku, kiedy jeden z tych dni wolnych wlicza się do odpoczynku, mamy prawo do nieprzerwanych 35 godzin wolnego raz w tygodniu.
Największa ilość przepracownych godzin w ciągu tygodnia wraz z godzinami nadliczbowymi, nie powinna przekraczać średnio 48 godzin w ciągu czterech miesięcy.
Pamiętajmy o tym, że regulamin dotyczący czasu pracy może być inny dla poszczególnych umów i dlatego prosimy o kontaktk z przedstawicielem związków zawodowych w zakładzie pracy lub bezpośrednio z odpowiednimi związkami zawodowymi.
Przerwy na posiłki nie wliczają się do czasu pracy, są bezpłatne i wynoszą od 30 do 60 minut.
Przerwy na kawę wliczają się do czasu pracy i są płatne. Ogólnie, osoba, która pracuje dłużej aniżeli sześć godzin w ciągu dnia, ma prawo do 15 minut na przerwę na kawę.
Zapamiętajmy – wszyscy mamy prawo do przerw na posiłki i kawę!
Po prostu dlatego, że związki zawodowe sporządzają i podpisują umowy zbiorowe określające płace i inne warunki pracy.
Podstawowym zadaniem umów zbiorowych jest zagwarantowanie płac oraz innych warunków pracy, o które występujemy do pracodawcy. Umowa o pracę, podpisana przez nas bezpośrednio z pracodawca nie może obniżyć naszych płac zagwarantowanych odpowiednią do naszego stanowiska umową zbiorową. To dlatego umowa zbiorowa jest bardzo ważna do walki o prawa na rynku pracy.
Związki zawodowe oferują różnego rodzaju usługi swoim członkom. Tam możemy otrzymać pomoc przy przeliczeniu płac oraz informacje na temat innych spraw związanych z warunkami na rynku pracy. Możemy również wystąpić o dofinasowanie, wynajem domków letniskowych, wypłaty z funduszu chorobowego w związku z długotrwałą chorobą oraz pomoc w powrocie do pracy po takiej chorobie jak również pomoc prawnika w rozwiązywaniu nieporozumień z pracodawcami.
Poniżej mowa jest na temat głównych zadań związków zawodowych, prosimy jednak o kontakt bezpośrednio ze związkami w przypadku niejasności związanymi z prawami na rynku pracy oraz nieporozumieniami z pracodawcami.
Związki zawodowe służą pomocą.
Związki zawodowe podpisują umowy zbiorowe z przedstawicielami zrzeszenia pracodawców. Ludzie pracy płacą składki na związki zawodowe. Składki takie odtrącane są przez pracodawcę od poborów pracownika. Składki te pokrywają koszty sporządzania przez związki umów zbiorowych jak również innnych usług, na przykład dostęp do prawnika w przypadku wystąpienia nieporozumien z pracodawcą oraz w ściąganiu zaległych poborów. Członkowie związków płacą za możliwość pracy według ważnych umów zbiorowych określających minimalne płace i inne warunki na rynku pracy.
Związki zawodowe zajmują się różnego rodzaju usługami, pokrywanymi finansowo ze składek swoich członków. Związki przekazują informacje, udzielają porad w przypadku nieporozumień z pracodawcą w zakładach pracy, jak również członkowie związków mogą skorzystać w razie potrzeby z pomocy prawnika w wyżej wymienionych sprawach.
Członkowie związków zawodowych mogą wystąpić o wynajem domku letniskowego. Każdy związek posiada jednak swoje własne przepisy związane akurat z tymi usługami. Cena wynajmu jest utrzymywana na jak najniższym poziomie.
Jeśli pracownik chce podnieść swoje kwalifikacje, może wystąpić do związków zawodowych o przyznanie dofinasowania z funduszu edukacyjnego. Prosimy o kontakt ze związkami w celu otrzymania informacji na temat wysokości dofinasowania i innych reguł z tym związanych. Oferowane są również dopłaty do zajęć rekreacyjnych, na przykład karnetów na siłownię czy basen.
Prosimy o kontakt z doradcą funduszu chorobowego danych związków zawodowych jeżeli po długiej chorobie lub wypadku nie mamy jeszcze takiej samej kondycji do pracy jak przedtem.
Zależy to od pracodawcy oraz wykonywanego zawodu. W celu uzyskania informacji należy porozmawiać z pracodawcą lub przedstawicielem związków zawodowych w zakładzie pracy. Informacje powinny być umieszczone również na odcinku płac. (launaseðill).
Przy zatrudnieniu do pracy bardzo ważnm jest spisanie jak najszybciej umowy o pracę. W umowie o pracę należy umieścić między innymi nastęujące informacje: imię i nazwisko pracownika oraz dane pracodawcy, miejsca pracy, rodzaj wykonywanej pracy oraz zakres zajęć, pierwszy dzień pracy, okres ważności umowy w przypadku umowy na czas określony, okres wypowiedzenia, miesięczne lub tygodniowe zarobki, godziny pracy, nazwa funduszu emerytalnego oraz potrzebne odnośniki do umowy zbiorowej.
Jeżeli nie określi się dokładnie okresu ważności umowy, jest ona bezterminowa, a tym samym pracodawca nie może wypowiedzieć takiej umowy bez zachowania odpowiedniego okresu wypowiedzenia, zatwierdzonego ważnymi umowami zbiorowymi.
Przypominamy, że podczas jakichkolwiek zmian w umowie lub zmian warunków pracy lub płac, należy zrobić to pisemnie
Na temat płac oraz innych warunków pracy przede wszystkim mówią umowy zbiorowe. Informacje zawarte w tych umowach są bardzo ważne podczas zatrudnienia, zawierają one warunki płac, prawa i obowiązki związane z wykonywanym zawodem. Prawie wszystkie umowy zbiorowe lub wyciągi z nich znajdują się na stronach interenetowych związków zawodowych.
Najważniejszym jest to, aby płace oraz inne warunki pracy podpisywane pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, nie były gorsze o tych określonych umowami zbiorowymi. Pozwala się jednak na większe płace oraz lepsze warunki pracy aniżeli te, zawarte w umowach zbiorowych.
Jeszcze przed rozpoczęciem danej pracy, wysokość płac i innych dodatków musi zostać przedstawiona ponieważ po podjęciu pracy rozmowa na ten temat jest o wiele trudniejsza.
Tabele płac nie dotyczą płac wyrównanych i dlatego istnieje niebezpieczeństwo, że ogólnie naliczając otrzymujemy niższe pobory, aniżeli podczas zapłaty za godziny dzienne i nadliczbowe w odpowiednich godzinach pracy.
Jeżeli pracodawca mówi, iż tak jest i zawsze było w jego zakładzie, należy poprosić og o dokładne wyliczenia i zgłosić się do związków zawodowych w celu zasięgnięcia informacji. Z praktyki pracowników związków zawodowych wynika, że wyliczenia przedstawione przez pracodawcę są nieprawidłowe.
Przy wypłacie poborów mamy zawsze prawo do otrzymania kwitu płac.
Na kwicie powinny zostać wyszczególnione wszystkie wypłaty za pracę. Pracodawca ma obowiązek odtrącenia podatku dochodowego, składek na fundusz emerytalny oraz związki zawodowe, jak również przekazania ich do odpowiednich jednostek. Po odrącenia pozostają pobory do wypłaty.
W przypadku jakichkolwiek niejasności lub pytań, prosimy o kontakt ze związkami zawodowymi. Tam otrzymamy stosowną pomoc i wyjaśnienia.
Prosimy również o kontakt ze związkami lub ich przedstawicielem w miejscu pracy, jeśli pobory są naliczone nieprawidłowo lub wogóle ich nie otrzymaliśmy.
Umowy o pracę mogą zostać podpisane na czas określony, np: od 1 czerwca do 1 września, lub bezterminowe. W tym drugim przypadku umowa nie posiada daty ukończenia pracy.
Jeżeli w umowie nie podano daty zakończenia pracy, jest ona bezterminowa. Umowa z określonym terminem nie podlega wypowiedzenia, praca kończy się akurat tego dnia.
Umowę bezterminową należy wypowiedzieć z okresem wypowiedzenia określonym umowami zbiorowymi.
Czasami pracodawcy oferują ludziom pracę na czarno, która polega na tym, że płace mają być większe nie zgłaszając ich do urzędu skarbowego.
Praca na czarno jest nielegalna, określona kodeksem prawnym oraz karana wysokimi mandatami pieniężnymi.
Praca na czarno nie zapewnia pracownikom różnorodnych praw, szczególnie przy chorobie lub wypadkach przy pracy.
Pamiętajmy, iż praca na czarno jest nielegalna!
Niektórzy pracodawcy zachęcają ludzi do podjęcia pracy jako podwykonawcy.
W takich przypadkach, przed podpisaniem umowy należy zastanowić się co ona oznacza i jej konsekwencje.
Jeżeli pracujemy jako podwykonawcy, znaczy to, że prowadzimy swój mały zakład. Podwykonawca nie może korzystać z tych samych praw i ochrony, jakie mają ludzie pracy. Podwykonawca nie ma prawa do płatnego urlopu jak również do zapłaty za dni chorobowe, np: z powodu wypadku przy pracy. Podwykonawcy sami muszą wpłacać składki na fundusz emerytalny i odprowadzać podatki we własnym zakresie.
O to wszystko podane powyżej podwykonawca powinien zadbać sam w taki sposób, aby pobory były wyższe aniżeli pracownika w normalnym systemie pracy.
Prosimy o kontakt ze związkami zawodowymi w celu uzyskania odpowiedzi na pytania na temat pracy jako podwykonawca.
Jeżeli pracodawca zwalnia pracownika lub pracowik sam chce złożyć wypowiedzenie z pracy, należy zrobić to w sposób formalny, na piśmie. W umowach zbiorowych dokładnie opisany jest okres wypowiedzenia, zgodnie z przepracowanym czasem oraz regułami danych związków zawodowych. Podstawowa reguła, to trzy miesiące.
Wypowiadając pracę, pracownik powienien zrobić to pisemnie a okres wypowiedzenia rozpoczyna się na przełomie miesiąca. Podczas okresu wypowiedzenia należy pracować aby zachować prawo do dni chorobowych i urlopu jak również prawo do wypłaty dodatku grudniowego i letniego. Niewykorzystany urlop oraz inne płace powinny zostać uregulowane przy ostatniej wypłacie.
Czasami pracodawca mówi, że pracownik nie musi pracować w okresie wypowiedzenia. Pracodawca ma do tego prawo, powinien jednak zapłacić pracownikowi pobory do końca wypowiedzenia. O potwierdzenie takiego porozumienia należy zawsze wystąpić w formie pisemnej.
Po otrzymaniu wypowiedzenia ważnym jest rozpoczęcie poszukiwania nowej pracy. Okres wypowiedzenia jest ustanowiony w tym celu. W przypadku, kiedy nie znajdziemy pracy do końca wypowiedzenia, konieczne jest zarejestrowanie się w urzędzie pracy (Vinnumálastofnun) jako osoba bezrobotna.